सुलतानपूर मंगेश यादव एन्काउंटर प्रकरणात आता सोशल मीडियावर दोन गट निर्माण झाले आहेत. एक विभाग या चकमकीचे समर्थन करत आहे, तर दुसरा विभाग पोलिसांची ही कारवाई योग्य वाटत नसल्याचे सांगत आहे. यूपी पोलीस जातीच्या आधारावर कारवाई करत असल्याचा आरोपही विरोधक करत आहेत. आज या बातमीत जाणून घ्या की, कोणत्या राज्यातील पोलिसांवर सर्वाधिक बनावट चकमकींचा आरोप आहे. जेव्हा पोलिसांनी केलेली चकमक संशयास्पद परिस्थितीत दिसते किंवा एखाद्या व्यक्तीला चकमकीत कायदेशीर प्रक्रिया न पाळता मारले जाते तेव्हा त्याला “Fake encounter” म्हणतात. कोणते राज्य हे Fake encounter साठी बदनाम आहे आणि का लागला असा ठप्पा ते जाणून घ्या.
एका वृत्तपत्राच्या अहवालानुसार, 2018 साली देशात सर्वाधिक फेक एन्काउंटरच्या घटना उत्तर प्रदेशात घडल्या आहेत. या वर्षी यूपीमध्ये सुमारे 77 टक्के बनावट चकमकी झाल्या. 6 जानेवारी 2019 रोजी गृह राज्यमंत्री हंसराज अहिर यांनी राज्यसभेत सांगितले होते की, 2018 मध्ये देशात 22 बनावट चकमकी झाल्या. या प्रकरणांमध्ये, एकट्या उत्तर प्रदेशातून 17 बनावट चकमक प्रकरणे आहेत. मानवाधिकार आयोगाच्या अहवालानुसार 2012 ते 2017 दरम्यान बनावट चकमकींमुळे उत्तर प्रदेश सरकारने दिलेली नुकसानभरपाई 13 कोटी 23 लाख रुपये होती.
खरे तर, जेव्हा पोलिसांनी केलेली चकमक संशयास्पद परिस्थितीत दिसते किंवा कायदेशीर प्रक्रिया न पाळता एखाद्या चकमकीत मारला जातो, तेव्हा त्याला “बनावट चकमक” म्हणतात. मात्र, पोलिसांनी केलेली चकमक बनावट आहे की नाही, हे न्यायालय किंवा तपास यंत्रणा तपासानंतर ठरवतात.
काही विशेष परिस्थितींमध्ये, स्वसंरक्षण किंवा निकडीच्या बाबतीत, पोलिस गुन्हेगाराचा सामना करू शकतात. उदाहरणार्थ, भारतीय दंड संहिता (IPC) चे कलम 96-106 स्वसंरक्षणाचा अधिकार देते. यानुसार एखाद्या पोलीस कर्मचाऱ्याने किंवा कोणत्याही व्यक्तीने आपला जीव वाचवण्यासाठी बळाचा वापर केल्यास ते स्वसंरक्षण मानले जाईल.
एका वृत्तपत्राच्या अहवालानुसार, 2012 ते 2017 या काळात देशात सर्वाधिक चकमकी यूपी, आसाम, मणिपूर, झारखंड आणि बिहारमध्ये झाल्या. यूपी आणि बिहारमध्ये, पोलिस गुन्हेगारांवर कारवाई करण्यासाठी चकमकींचा अवलंब करत आहेत, तर आसाम, मणिपूर आणि झारखंडमध्ये, बहुतेक चकमकी प्रकरणे अतिरेकी, माओवादी आणि नक्षलवाद्यांशी संबंधित आहेत.
